Загадчыку кафедры рускай і сусветнай літаратуры Гомельскага дзяржуніверсітэта, прафесару Акадэміі ваенных навук Расіі, кандыдату філалагічных навук, дацэнту Івану Афанасьеву прысуджана прэмія імя А.А. Свечына 2 ступені Акадэміі ваенных навук Расійскай Федэрацыі. Такой высокай узнагародай Іван Мікалаевіч адзначаны за ваенна-гістарычную працу «Лёс камандарма Лізюкова: версіі, міфы і праўда».
Па словах аўтара, кніга, якая выйшла ў свет у 2018 годзе, уяўляе сабой вынік шматгадовай працы.
– Па праўдзе кажучы, вылучэнне маёй кандыдатуры на прэмію адбылося па ініцыятыве самой Акадэміі, мне ж было проста апавешчана пра вынік. Вядома, гэта вельмі прыемна. Я шчыра ўдзячны кіраўніцтву ГДУ імя Францыска Скарыны за стварэнне ўмоў для выканання неабходных даследаванняў. Неаднаразова даводзілася здзяйсняць рабочыя паездкі ў архівы, камандзіроўкі за межы Беларусі для сустрэч з удзельнікамі і відавочцамі падзей з біяграфіі Аляксандра Ільіча Лізюкова, – выказвае словы ўдзячнасці Іван Мікалаевіч.
З пачуццём глыбокай павагі Іван Мікалаевіч кажа пра кіраўніцтва Гомеля і Гомельскай вобласці, пра высокую ступень маральнасьці і высакароднасці ў пытаннях ушанавання памяці герояў і падзей ваенных гадоў. З удзячнасцю адзначае неацэнную дапамогу ў адкрыцці помніка тром братам Лізюковым на плошчы Перамогі абласнога цэнтра ў 2019 годзе. Адзначым, што манаграфія «Лёс камандарма Лізюкова: версіі, міфы і праўда» – гэта не столькі літаратурная праца, колькі высакароднасць памяці і падзяка тым, хто загінуў у імя жывых.
Іван Мікалаевіч з удзячнасцю ўспамінае тых людзей, якія сталі яго надзейнымі памочнікамі і, хутчэй, нават паплечнікамі ў вялікай справе аднаўлення гістарычнай памяці.
– Безумоўна, гэта вынік не выключна маіх асабістых намаганняў. З удзячнасцю хочацца ўспомніць варонежскіх пошукавікаў, адзначыць іх працу. Менавіта экспедыцыя пошукавага аб’яднання «ДОН» стала першым крокам у справе вяртання імя Аляксандра Лізюкова з гістарычнага забыцця, – адзначае навуковец. – Мне прыемна, што з пошукавікамі з Варонежа мы супрацоўнічаем да гэтага часу. Некаторыя прадастаўленыя імі матэрыялы, дарэчы кажучы, у тым ліку прысутнічаюць і ў кнізе.
Будучы унучаты пляменнікам Героя Савецкага Саюза, Іван Мікалаевіч з гонарам гаворыць пра свайго знакамітага сваяка:
– Гэтая кніга сапраўды з’явілася дакументальнай падставай для таго, каб на дзяржаўным узроўні Беларусі і Расіі быў прызнаны выключны ўклад Аляксандра Ільіча ў Вялікую Перамогу. Нягледзячы на тое, што яго баявы шлях працягваўся ўсяго 13 месяцаў, гэта былі адны з самых цяжкіх ваенных гадоў. 1941-1942 год. Найцяжэйшыя абарончыя баі. Тады вырашаўся лёс краіны, таму па-за ўсякім сумневам Аляксандр Лізюкоў павінен застацца ў гісторыі як чалавек, які быў адным з тых, хто на апошняй мяжы стрымліваў ворага: і пад Масквой у 41-м, і ў цяжкіх баях пад Варонежам, і ў баях пад Барысавам у чэрвені 41-га...
Кажучы пра перспектывы далейшай працы, Іван Мікалаевіч адзначае, што пастаўлена шмат мэтаў.
– Пакуль яшчэ не ўвекавечана памяць пра Аляксандра Ільіча ў Барысаве. Нельга не згадаць той факт, што для вядомага ўсім Канстанціна Сіманава Аляксандр Лізюкоў стаў першым чалавекам, выпадкова сустрэўшыся з якім на фронце пад Барысавам Канстанцін Міхайлавіч зразумеў, што перамога будзе за намі. Аляксандр Ільіч быў чалавекам, які ніколі не аддзяляў свой лёс ад лёсу салдата. Вось такога Аляксандра Лізюкова ўбачыў Канстанцін Сіманаў 26 чэрвеня 1941 г. і з захапленнем пра гэта пісаў у сваім нарысе «Чэрвень-снежань», апублікаваным у «Чырвонай Зорцы» 31 снежня 1941 года. Таму, на мой погляд, будзе справядліва, калі барысаўчане ў год 80-годдзя пачатку Вялікай Айчыннай вайны ўшануюць належнае подзвігу Аляксандра Ільіча, – выказвае надзею Іван Афанасьеў. – Да ўсяго іншага, цяпер разам з калегамі з Расіі мы займаемся вырашэннем цэлага шэрагу пытанняў, звязаных з ушанаваннем памяці Лізюкова ў Пецярбургу. Менавіта ў Ленінградзе Аляксандр Ільіч жыў у 30-я гады са сваёй сям’ёй. Бясспрэчна, вядзецца таксама актыўная работа па ажыццяўленні народнай ініцыятывы аб правядзенні ў Гомелі на базе Гомельскага дзяржуніверсітэта міжрэгіянальнай сустрэчы кіраўнікоў буйнейшых абласцей Расійскай Федэрацыі і Рэспублікі Беларусь. Тых абласцей, чыя гісторыя звязана з подзвігамі ўсіх трох братоў Лізюковых. Думаю, гэта было б вельмі важным нефармальным мерапрыемствам, якое пацвердзіць, што памяць становіцца не толькі нашым учорашнім днём, але і днём сённяшнім, і нават днём заўтрашнім, – дзеліцца планамі загадчык кафедры рускай і сусветнай літаратуры ГДУ, аўтар кнігі «Лёс камандарма Лізюкова: версіі , міфы і праўда »Іван Мікалаевіч Афанасьеў.
Андрэй ВЯЛІКІ
